Sự phát triển của dây thừng qua các thời kì lịch sử

  • 28/03/2023

Thật khó để xác định lịch sự dây thừng bắt đầu từ khi nào vì những kết quả khảo cổ chưa đủ để chứng minh thời gian hình thành chính xác của dây thừng. Thời kì đầu tiên phát triển các công cụ đặc biệt để làm dây thừng theo ghi nhận của các nhà khảo cổ là thời kì hơn 3.500 năm trước công nguyên (TCN) ở Ai Cập.

Thật khó để xác định lịch sự dây thừng bắt đầu từ khi nào vì những kết quả khảo cổ chưa đủ để chứng minh thời gian hình thành chính xác của dây thừng. Thời kì đầu tiên phát triển các công cụ đặc biệt để làm dây thừng theo ghi nhận của các nhà khảo cổ là thời kì hơn 3.500 năm trước công nguyên (TCN) ở Ai Cập. Vật liệu đầu tiên người Ai cập sử dụng để bện dây thừng là sợi sậy, sau đó được làm thêm từ sợi của cây chà là, cây lanh, cỏ, giấy cói, da hoặc lông lạc đà…

I/ Dây thừng là gì

Dây thừng là một nhóm các sợi hoặc lớp dài và mảnh được xoắn hoặc bện lại để tạo thành một sợi lớn hơn và chắc hơn. Loại dây thừng khác nhau có thể được làm từ các vật liệu khác nhau, chẳng hạn như cotton, nylon, polyester, dây cáp thép, dây pp, dây pe và các sợi tổng hợp khác.

Hình ảnh dây thừng

Hình 1: Hình ảnh dây thừng

II/ Sự phát triển của dây thừng theo thời gian

Bằng chứng sớm nhất về sợi dây bị nghi ngờ là một đoạn dây ba lớp rất nhỏ từ một địa điểm của người Neanderthal có niên đại 50.000 năm trước. Vật phẩm này quá nhỏ, nó chỉ được phát hiện và mô tả với sự trợ giúp của kính hiển vi công suất cao. Nó dày hơn một chút so với móng tay cái trung bình và sẽ không kéo dài từ mép này sang mép kia trên móng tay nhỏ. Có nhiều cách khác để sợi có thể xoắn trong tự nhiên mà không cần xây dựng có chủ ý.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂY THỪNG QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬ

Hình 2: Cận cảnh dây lanh hiện đại thể hiện cấu trúc sợi xoắn

Một công cụ 40.000 năm tuổi được tìm thấy trong hang động Hohle Fels ở tây nam nước Đức được xác định vào năm 2020 rất có thể là công cụ để làm dây thừng. Đó là một dải ngà voi ma mút dài 20 cm (8 inch) với bốn lỗ khoan xuyên qua. Mỗi lỗ được lót bằng các vết rạch xoắn ốc được cắt chính xác. Các rãnh trên ba trong số các lỗ xoắn ốc theo chiều kim đồng hồ từ mỗi bên của dải. Các rãnh trên một lỗ xoắn ốc theo chiều kim đồng hồ ở một bên, nhưng ngược chiều kim đồng hồ ở phía bên kia. Sợi thực vật sẽ được đưa qua các lỗ và công cụ xoắn lại, tạo ra một sợi đơn. Các vết rạch xoắn ốc sẽ có xu hướng giữ các sợi ở đúng vị trí. Nhưng các vết rạch không thể tạo ra bất kỳ sự xoắn nào cho các sợi được kéo qua các lỗ.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂY THỪNG QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬSỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂY THỪNG QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬ

Hình 3: Hình ảnh cấu tạo dây thừng

Các vật thể 15.000 năm tuổi khác có lỗ với các vết rạch xoắn ốc, được làm từ gạc tuần lộc, được tìm thấy trên khắp châu Âu được cho là đã được sử dụng để điều khiển dây thừng, hoặc có lẽ là một số mục đích khác. Ban đầu chúng được đặt tên là " dùi cui ", và được cho là có thể được mang theo như huy hiệu cấp bậc. Ấn tượng về dây thừng được tìm thấy trên đất sét nung cung cấp bằng chứng về công nghệ làm dây và dây thừng ở châu Âu có niên đại 28.000 năm. Các mảnh hóa thạch của "có thể là dây thừng hai lớp có đường kính khoảng 7 mm (0,28 inch) đã được tìm thấy tại một trong các hang động ở Lascaux , có niên đại khoảng 15.000 năm trước Công nguyên .

Sợi dây Ai Cập có từ 4.000 – 3.500 năm TCN, được các nô lệ dùng để di chuyển những viên đá nặng xây dựng kim tự tháp.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂY THỪNG QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬ

Hình 4: Hình ảnh mô tả người Ai Cập dùng dây thừng

Vào khoảng năm 2800 trước Công nguyên , dây thừng làm bằng sợi cây gai dầu được sử dụng ở Trung Quốc. Dây thừng và nghề làm dây thừng lan rộng khắp Châu Á, Ấn Độ và Châu Âu trong hàng nghìn năm tiếp theo. Vào thế kỷ thứ tư, việc sản xuất dây thừng ở Ấn Độ đã trở nên chuyên biệt đến mức một số nhà sản xuất sản xuất dây chỉ dành cho Voi để làm sức kéo.

Vào cuối những năm 1400, Leonardo da Vinci (1452-1519) đã vẽ phác thảo ý tưởng cho một cỗ máy làm dây thừng, cuối những năm 1700  một số máy móc làm việc đã được chế tạo và cấp bằng sáng chế. Dây tiếp tục được làm từ sợi tự nhiên cho đến những năm 1950 khi các vật liệu tổng hợp như nylon trở nên phổ biến. Dây thừng hiện đại được chế tạo bằng máy móc và sử dụng nhiều vật liệu tổng hợp mới hơn để cải thiện sức mạnh, trọng lượng nhẹ hơn và khả năng chống nước, chống ẩm, chống nhiệt  tốt hơn. Hơn một nửa số dây được sản xuất ngày nay được sử dụng trong các ngành công nghiệp đánh bắt và hàng hải.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂY THỪNG QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬ

Hình 5: Máy làm dây thừng được phác họa ở Leonardo da Vinci

Cho đến nay, các vật liệu mới đã cho phép các nhà sản xuất dây thừng giảm đường kính của dây trong khi vẫn duy trì độ bền kéo và cải thiện khả năng chống chịu thời tiết và mài mòn.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÂY THỪNG QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬ

Hình 6: Hình ảnh dây thừng hiện đại

III/ Ứng dụng của dây thừng

1. Ứng dụng của dây thừng trong thời tiền sử

Thời tiền sử, con người sử dụng dây thừng trong các hoạt động săn bắt, kéo, buộc, gắn, mang, nâng và leo trèo.

2. Ứng dụng của dây thừng trong xây dựng

  • Buộc chặt vật liệu: dây thừng được sử dụng để buộc chặt các vật liệu, chẳng hạn như tấm thạch cao, lá thép, ván gỗ,…
  • Kéo – nâng vật liệu, kết hợp hệ thống ròng rọc nâng vật liệu lên chỗ cao.
  • Buộc – chằng các cột trụ, cốt thép, ống nước và các loại kết cấu khác.
  • Bảo hộ an toàn lao động trong xây dựng.

3. Ứng dụng của dây thừng trong nông nghiệp

  • Dây cột rơm: Trước đây, rơm là phế phẩm bị người nông dân bỏ đi sau mỗi mùa vụ lúa.  Nhưng bây giờ, giá trị của rơm là rất lớn, nên người nông dân thường thu gom lại thành các cuộn rơm để bán cho khách hàng có nhu cầu. Do đó, dây thừng được sản xuất ra nhằm cột các cuộn các kiện rơm này lại để gia cố cho chắc chắn rồi đem cất trữ hoặc vận chuyển đi bán.
  • Dậy cột chuối: Ở Việt Nam, chuối là mặt hàng nông nghiệp giá trị lợi nhuận cao. Chính vì thế đã có rất nhiều mô hình trồng chuối với diện tích rất lớn. Dây cột chuối ra đời nhằm mục đích chằng buộc các cây chuối vững hơn do các trận mưa to, gió lớn hoặc các buồng chuối to.
  • Dây nhà kính: Mô hình nhà kính là mô hình nông nghiệp phát triển và triển vọng nhất, khi xã hội phát triển, người tiêu dùng càng hạn chế dùng các sản phẩm nhiều hóa chất thì nông nghiệp nhà kính giải quyết tốt vấn đề này. Một mô hình nhà kính hoàn thiện không thể thiếu dây thừng dây nhà kính. Dây nhà kính có thể dùng để gia cố màng lưới, làm giàn leo cho các cây thân leo, cố định hệ thống tưới tiêu,…
  • Dây giàn leo: Có rất nhiều loại cây nông nghiệp thân cây leo, cần xây dựng giàn leo để có thể canh tác được các loại cây này.

Siam Brothers Việt Nam là nhà sản xuất dây nông nghiệp hàng đầu Việt Nam với các đối tác là các doanh nghiệp canh tác nông nghiệp quy mô lớn. Khách hàng có thể tham khảo danh mục sản phẩm dây nông nghiệp dưới đây:

 

4. Ứng dụng của dây thừng trong ngư nghiệp – đi biển

  • Dùng để buộc, neo tàu trong đánh bắt và vận tải hàng hải.
  • Dùng làm giềng lưới đánh bắt: Lưới rê, lưới vây. Dây thừng thường được dùng để làm giềng trên của lưới kết hợp với các phao và giềng lưới của lưới kết hợp với lõi chì để tạo sức nặng giúp giềng dưới của lưới chìm xuống.
  • Dùng làm giềng lưới nuôi trồng thủy sản: Dây thừng được làm giềng trên của các lồng nuôi kết hợp với các phao làm thành lồng nuôi.

Siam Brothers Việt Nam là nhà sản xuất với hơn 30 năm kinh nghiệm dây thừng đi biển dây thừng ngư nghiệp hàng đầu Việt Nam với nhãn hiệu Dây Con Gà nổi tiếng được ngư dân cả nước tin dùng, Dây Hải Mã, dây Con Gà Vàng,…Khách hàng có thểm thao khảo danh mục dưới đây:

5. Ứng dụng của dây thừng trong lĩnh vực khác – Đa dụng

  • Dùng để trang trí: Vượt ngoài mục đích ban đầu con người tạo ra dây thừng. Ngày nay, người ta đã dùng dây thừng làm thành các sản phẩm handmade vô cùng dễ thương và đẹp.
  • Dùng làm dây chằng buộc đồ đạc, căng lều trại.
  • Dùng làm dây leo núi, dây bảo hộ, dây an toàn.
  • Dùng để cột thuyền buồm: Các loại thuyền dùng buồm cần dây thừng để điều khiển hệ thống buồm.
  • Dùng trong thể thao, xích đu, dây tập gym, và vô vàng các ứng dụng khác của dây thừng.