- 1800 6129
Bạn có từng thắc mắc vì sao dây thừng ở mỗi quốc gia lại mang màu sắc khác nhau? Không chỉ là công cụ trong ngư nghiệp hay hàng hải, dây thừng còn phản ánh những giá trị sâu xa về thẩm mỹ, tín ngưỡng và bản sắc văn hóa từng vùng. Văn hóa màu sắc dây thừng là sự kết hợp độc đáo giữa truyền thống, niềm tin và mối quan hệ mật thiết giữa con người với thiên nhiên. Hãy cùng SIAM Brothers Việt Nam khám phá văn hóa màu sắc dây thừng qua từng châu lục và quốc gia tiêu biểu, nơi những sợi dây tưởng chừng vô tri lại trở thành biểu tượng đầy sức sống và bản sắc dân tộc.
Tại Bắc Âu, nghề đi biển là một phần cốt lõi của đời sống. Ngư dân truyền thống ở các quốc gia như Na Uy, Iceland và Anh thường sử dụng dây thừng làm từ gai dầu hoặc lanh, có màu nâu hoặc xám tự nhiên. Những màu này không chỉ đến từ vật liệu mà còn được giữ nguyên để tránh yếu tố mê tín.
Một tín ngưỡng phổ biến là kiêng màu xanh lá cây trên tàu, bao gồm cả dây thừng – vì người đi biển tin rằng màu xanh lá tượng trưng cho đất liền và có thể đem lại điềm gở như mắc cạn hoặc bão tố.
Trong Hải quân Anh, từ thế kỷ 18, tất cả dây thừng quân sự đều được dệt kèm một sợi chỉ đỏ – gọi là rogue’s yarn – để đánh dấu tài sản hoàng gia. Dù mang tính quản lý, biểu tượng “sợi chỉ đỏ xuyên suốt” ngày càng trở thành một nét văn hóa độc đáo, được nhắc đến trong cả văn chương lẫn đời sống thủy thủ.
Rogue’s yarn trong Hải quân Anh - Nguồn: Tham khảo
Ngày nay, dù có thêm dây tổng hợp màu cam hoặc xanh dương để dễ nhận diện, nhưng nhiều thủy thủ vẫn giữ thói quen tránh dây thừng màu xanh lá do ảnh hưởng tín ngưỡng xưa.
Ngư dân Brazil chịu ảnh hưởng từ tín ngưỡng Afro-Brazil, đặc biệt là thờ nữ thần biển Iemanjá. Dây thừng trên tàu thường mang màu trắng và xanh da trời nhạt – biểu tượng của sự thanh sạch, dịu dàng và được tin là màu của vị thần biển.
Nguồn: Internet
Dây neo, dây kéo lưới hoặc trang trí tàu cũng được lựa chọn theo các màu tôn giáo. Trong nhiều dịp lễ, dây ruy băng màu này được thả xuống biển như cách dâng lễ và cầu bình an.
Nguồn: Internet
Ngư dân Peru và Chile thường nhuộm dây màu đỏ, cam để thu hút cá và tăng khả năng quan sát dưới nước. Trong văn hóa Inca cổ, dây bện từ cỏ vàng được dùng để làm cầu treo – tượng trưng cho sự kết nối và ánh sáng mặt trời. Điều này ảnh hưởng đến lựa chọn màu dây thừng hiện nay: chuộng màu tự nhiên, vàng sáng, mang lại cảm giác chắc chắn và may mắn.
Dây cỏ vàng trong văn hóa Inca cổ - Nguồn: Internet
Ở Ghana, màu sắc dây thừng thể hiện tính cộng đồng và tín ngưỡng. Ngư dân thường dùng dây đỏ, vàng, xanh dương – tương ứng với màu của các vị thần bản địa và lá cờ quốc gia. Dây đen và trắng thường bị tránh dùng vì gắn với tang lễ.
Tại các bãi biển có nhiều đội thuyền, mỗi nhóm đánh bắt thường buộc dải vải màu đặc trưng lên dây lưới để phân biệt chủ sở hữu và tránh tranh chấp.
Ngư dân Swahili tại Đông Phi sử dụng dây màu trắng và xanh lá do ảnh hưởng từ Hồi giáo. Trắng tượng trưng cho sự thanh khiết, còn xanh lá là màu linh thiêng. Dây đỏ bị hạn chế sử dụng trong bối cảnh hàng hải, vì được xem là mang năng lượng mạnh, dễ gây bất an.
Dây Shimenawa trong tín ngưỡng tại Nhật Bản - Nguồn: Pexels
Ngư dân Nhật thường treo dây Shimenawa bằng rơm màu vàng nhạt ở đầu tàu để cầu an và xua đuổi tà ma. Trong các lễ hội Hari (đua thuyền rồng), dây tua đỏ-trắng hoặc xanh-trắng xuất hiện như một phần nghi thức cổ, tượng trưng cho sự tinh khiết, mạnh mẽ và bảo hộ từ thần biển.
Ở Hàn Quốc, dây thừng đỏ thường xuất hiện trong các nghi lễ ra khơi. Dây trắng thường bị tránh dùng trong bối cảnh đi biển vì liên quan đến tang sự. Ngư dân Hàn Quốc ưa chuộng dây màu lam đậm hoặc đỏ tươi để buộc tàu, lưới và neo.
Buộc vải đỏ ở mũi thuyền - Nguồn: Internet
Ngư dân Trung Quốc xem màu đỏ là màu cát tường – tượng trưng cho tài lộc, sức sống và thuận lợi. Việc buộc vải đỏ hoặc dây đỏ ở mũi thuyền là thói quen phổ biến trong các làng chài. Dây trắng thường bị kiêng kỵ do liên hệ với lễ tang.
Tại các quốc gia này, ngư dân thường trang trí tàu và dây bằng vải đỏ, vàng hoặc xanh lá cây. Màu đỏ đại diện cho sự mạnh mẽ, may mắn; vàng gắn với sự trù phú và xanh lá biểu thị hi vọng.
Lễ cúng biển trước khi ra khơi thường có nghi thức buộc dây đỏ ở mũi thuyền, cầu thuận buồm xuôi gió. Một số dây lưới còn được gắn vải nhiều màu như cách thể hiện lòng kính trọng thần biển và truyền thống dân gian.
Ở Việt Nam, văn hóa ngư nghiệp gắn liền với yếu tố tâm linh. Ngư dân thường buộc dây vải đỏ hoặc dây thừng đỏ ở đầu thuyền trước mỗi chuyến đi biển. Màu đỏ mang ý nghĩa trừ tà, cầu may, thu hút tài lộc và đã ăn sâu trong tâm thức dân gian.
Một số thuyền còn treo dây ngũ sắc như một dạng bùa bảo vệ và để phân biệt chủ tàu. Ngư dân các tỉnh miền Trung và Nam Bộ cũng truyền tai nhau tránh dùng dây trắng hoặc đen trong ngư cụ, vì lo ngại xui xẻo.
Màu sắc trong ngư nghiệp ở Việt Nam - Nguồn: Internet
Bên cạnh yếu tố tín ngưỡng, dây thừng trong hàng hải tại Việt Nam còn mang giá trị sử dụng rõ ràng. Dây kéo lưới, dây neo, dây buộc tàu thường chọn màu xanh dương, vàng hoặc đỏ – không chỉ để dễ phân biệt khi thao tác mà còn phản ánh quan điểm “màu lành”.
Một số ngư dân kỳ cựu chia sẻ rằng, dây vàng hoặc đỏ khiến họ cảm thấy “vững bụng” hơn khi ra khơi, như một tấm bùa may trong lòng biển lớn.
Hiện nay, ba loại dây thừng phổ biến tại Việt Nam có màu:
Vàng nhạt/kem (dây tao): nhẹ, dễ nổi, dễ quan sát trên mặt nước.
Vàng nâu đậm (dây cháu đầu): bền chắc, tạo cảm giác mộc mạc, phù hợp tàu gỗ truyền thống.
Vàng nâu sáng (dây thừng có chì): giúp neo lưới dưới đáy biển, dễ phân biệt với dây thông thường.
Màu sắc được ưa chuộng nhiều trong ngư nghiệp Việt Nam - Nguồn: SIAM Brothers Việt Nam
Những gam màu này – dù không quá sặc sỡ – lại có tác dụng thực tiễn cao:
Giúp ngư dân phân loại dây dễ dàng,
Tránh rối dây khi thao tác dưới nước,
Và giảm nhầm lẫn giữa các loại dây chuyên dụng, đặc biệt trong môi trường làm việc thiếu ánh sáng hoặc mưa bão.
Chúng không chỉ phục vụ sản xuất mà còn góp phần duy trì bản sắc văn hóa thuyền chài Việt Nam: mộc mạc, đơn giản, nhưng đầy tính biểu tượng và thực dụng.
Từ Bắc Âu đến Đông Nam Á, từ những làng chài Ghana đến bến cảng Brazil, mỗi cộng đồng đều gửi gắm tâm niệm, niềm tin và bản sắc riêng vào màu sắc của sợi dây thừng – vật tưởng chừng nhỏ bé nhưng đầy sức nặng văn hóa.
Văn hóa màu sắc dây thừng không chỉ phục vụ cho thao tác đánh bắt, mà còn phản ánh tâm linh, lịch sử và mối quan hệ giữa con người với biển cả. Đó là sợi dây kết nối truyền thống và hiện đại, giữa sinh kế và tín ngưỡng, mang theo hy vọng, an toàn và sự sống còn nơi đầu sóng ngọn gió.
Đọc thêm: 5 SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ DÂY THỪNG
Nguồn: SIAM Brothers Việt Nam
Liên hệ với chúng tôi qua:
Địa chỉ: Tầng 5 tòa nhà VRG Building, 177 Hai Bà Trưng, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam.
Điện thoại: 028 39 912 889
Hotline: 1800 6129 (miễn phí cước gọi)
Facebook: www.facebook.com/siambrothersvn
Email: info@sbg.vn
Youtube: youtube.com/@siambrothersvietnam1728
OA Zalo: zalo.me/1402339229697925373
Ứng dụng SBVN ID:
CHPlay: https://bit.ly/SBVNID-Android
Appstore: https://bit.ly/SBVNID-iOS
